Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, tai nghe đã trở thành một phần không thể thiểu của mỗi người. Thiết bị giúp chúng ta có không gian riêng để thoải mái tận hưởng âm thanh một cách tốt nhất mà không làm phiền đến người khác. Tuy nhiên, việc đeo tai nghe nhiều và không đúng cách, lại đang gây ra những tác hại rất lớn đến sức khoẻ của chính chúng ta.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới ước tính rằng có khoảng 1,1 tỷ người trẻ tuổi trên toàn thế giới có nguy cơ bị mất thính lực do cách nghe, sử dụng tai nghe không đúng cách. Thưỡng xuyên tiếp xúc với tiếng ồn cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây mất thính lực.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu về cơ chế truyền âm thanh vào tai; những tác hại của việc đeo tai nghe không đúng cách gây ra cũng như đưa ra các cách đeo tai nghe đúng cách giúp bảo vệ sức khoẻ đôi tai tốt nhất.
Contents
1. Cơ chế truyền âm thanh vào tai
Để biết được những ảnh hưởng của đeo tai nghe nhiều, không đúng cách, trước hết bạn cần nắm được các bộ phận của tai và cách truyền âm thanh vài tai của chúng ta ra sao.
Tai gồm 3 bộ phận chính bao gồm: Tai ngoài, tai giữa và tai trong
- Tai ngoài:
Được hình thành bởi loa tai, ống thính giác và màng nhĩ (tympanum). Pinna là phần bên ngoài rộng, được làm từ sụn và được bao phủ bởi da. Nó hỗ trợ để hướng sóng âm vào kênh âm thanh. Có các tuyến độc nhất trong các bức tường của ống thính giác, sản xuất chất sáp.
Ráy và lông trong ống thính giác giúp bảo vệ tai khỏi côn trùng nhỏ, vi trùng hoặc vi khuẩn và bụi. Ngoài ra, chúng còn giúp kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm của ống thính giác. Kênh thính giác kết thúc trong màng nhĩ. Màng mỏng này ngăn cách tai ngoài với tai giữa, khi có sóng âm thanh tới đập vào màng nhĩ, mãng nhĩ sẽ rung lên.
- Tai giữa là một khoảng sau tai ngoài, gồm có:
– Hòm nhĩ: là một hốc xương gồ ghề nằm trong xương thái dương.
– Các xương nhỏ: Gồm ba xương nhỏ xíu gọi là xương búa, xương đe và xương bàn đạp (sau này là xương nhỏ nhất trong cơ thể con người). Các xương này tạo thành cầu nối giữa màng nhĩ và tai trong thông qua cửa sổ hình bầu dục bao phủ ốc tai.
– Ống thính giác (ống Eustachia): Là một ống hẹp có chiều dài khoảng 3,5cm, nối tai với phần bên ngoài của mũi và hoạt động như một van cân bằng. Ống này có nhiệm vụ điều chỉnh áp suất không khí ở hai bên màng nhĩ sao cho cân bằng và âm thanh có thể được nghe chính xác.
- Tai trong
Bao gồm 3 phần: tiền đình, ống bán nguyệt và ốc tai.
Tiền đình nằm ở trung tâm của tai trong. Ba ống tủy được gọi là kênh bán nguyệt nằm sau tiền đình. Ốc tai được tạo bởi ba ống dẫn và tự quấn thành một ống cuộn. Tế bào cảm thụ tiếng ồn có trong ống giữa của ốc tai. Có nhiệm vụ duy trì sự cân bằng của cơ thể ngoài khả năng nghe.
Như vậy để có thể nghe được, thì cả 3 bộ phận tai ngoài, tai giữa và tai trong phải luôn đảm bảo hoạt động cùng nhau để tạo ra một hệ thống thính giác biến các dao động trong không khí thành tín hiệu mà não của chúng ta có thể hiểu được như âm thanh, lời nói và âm nhạc.
Cơ chế truyền âm thanh vào tai:
– Cơ chế truyền âm thanh vào tai bình thường (không đeo tai nghe):
Thính giác bắt đầu bằng tai ngoài. Khi một âm thanh được tạo ra bên ngoài tai ngoài, sóng âm thanh, hoặc rung động, đi xuống ống thính giác bên ngoài và đập vào màng nhĩ (màng nhĩ). Màng nhĩ rung lên. Các rung động sau đó được truyền đến 3 xương nhỏ ở tai giữa được gọi là xương ống. Các ossicles khuếch đại âm thanh. Chúng gửi sóng âm thanh đến tai trong và vào cơ quan thính giác chứa đầy chất lỏng (ốc tai).
Khi sóng âm đến tai trong, chúng sẽ được chuyển đổi thành xung điện. Các dây thần kinh thính giác gửi các xung này đến não. Sau đó, bộ não chuyển các xung điện này thành âm thanh.
– Cơ chế truyền âm thanh vào tai khi đeo tai nghe:
Ngược lại, khi đeo tai nghe cơ chế truyền âm thanh vào tai cũng sẽ thay đổi: Lúc này âm thanh sẽ được truyền thẳng vào ống tai đến tai trong, dẫn đến gia tăng áp lực bên trong tai.
2. Đeo tai nghe gây mất thính lực như thế nào?
Trong mỗi tai có khoảng 18.000 lông mao, là những tế bào lông nhỏ có chức năng truyền âm thanh. Những tế bào lông cực nh này là một phần không thể thiếu của quá trình gửi tín hiệu điện đến não, sau đó chuyển sang âm thanh có thể nhận biết được.
Khi sử dụng tai nghe quá lâu, âm thanh quá to và thường xuyên sẽ dẫn đến làm hỏng các tế bào lông này. Việc các tế bào tóc không có khả năng tái tạo lại, cũng đồng nghĩa với việc làm tổn thương chức năng nghe của tai bị hạn chế. Điều này có thể gây ra cảm giác khó chịu hoặc những hậu quả nghiêm trọng khó lường khác.
3. Đeo tai nghe nhiều gây hậu quả gì?
3.1. Tích tụ nhiều ráy tai
Đeo tai nghe không chỉ khiến bụi bẩn và vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào tai của bạn, mà nó còn làm gia tăng tích tụ ráy tai. Theo cơ chế hoạt động bình thường, tai của mỗi người được tự làm sạch, nhưng khi đeo tai nghe có thể giữ ráy tai bám vào. Ráy tai tích tụ quá nhiều dẫn đến ráy tai bị va đập có thể ảnh hưởng đến thính giác của bạn.
3.2. Gây viêm tai ngoài
Viêm tai ngoài là tình trạng xảy ra khi ống tai bị kích thích. Ống tai là phần của tai dẫn từ tai ngoài đến trống tai. Một trong những nguyên nhân thường gây viêm tai ngoài là do đeo tai nghe thường xuyên, khi tai nghe được cắm trực tiếp vào ống tai sẽ làm chặn luồng không khí đi qua, dẫn đến làm tổn thương da gây nhiễm trùng tai, gây viêm tai.
3.3. Tai nghe có thêm làm hỏng màng nhĩ
Tai nghe được thiết kế để truyền âm thanh trực tiếp vào ống tai. Khi chúng ta tăng âm lượng, sự rung động của âm thanh sẽ truyền thẳng đến màng nhĩ. Việc làm này có thể gây áp lực cho màng nhĩ, khiến chúng bị vỡ và có thể dẫn đến mất thính lực hoàn toàn.
3.4. Mất thính lực tạm thời
Ngoài yếu tố tuổi tác, nguyên nhân phổ biến gây suy giảm thính lực, mất thính lực tạm thời chính là do tiếp xúc với âm thanh quá lớn, đeo tai nghe nghe nhạc trong nhiều giờ với âm lượng lớn trên 85dB. Khi các sợi lông phải chuyển động nhiều, liên tục trong một thời gian, sẽ làm cho chúng mất đi độ nhạy với rung động. Với nhiều tiếng ồn lớn còn khiến cho các tế bào bị uốn cong hoặc gấp lại. Đây là nguyên nhân gây ra cảm giác “mất thính giác tạm thời” sau khi bạn tiếp xúc với tiếng ồn lớn. Các tế bào lông cần thời gian để phục hồi sau những rung động cực lớn do tiếng ồn gây ra có thể là vài giờ, vài ngày hoặc vài tuần.
Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp do cơ quan thính giác bị tổn thương quá nặng (tiếp xúc với tiếng ồn trong suốt một thời gian dài) sẽ làm cho chúng không bao giờ phục hồi. Dẫn đến mất thính lực kéo dài.
Để hạn chế tối đa ảnh hưởng do đeo tai nghe âm lượng lớn bạn nên áp dụng quy tắc 60/60: nghe tai nghe ở mức không quá 60% âm lượng tối đa trong thời gian không quá 60 phút cùng một lúc.
3.5. Suy giảm thính lực
Nếu bạn đeo tai nghe quá lâu hoặc nghe nhạc quá to, điều này có thể làm hỏng thính giác của bạn. Một trong những biểu hiện rõ nhất là suy giảm thính lực do tai nghe là bạn luôn cảm thấy đau đầu, chóng mặt, ù tai, có tiếng vo ve… ở một hoặc cả hai tai, thường xuyên yêu cầu mọi người lặp lại những gì họ vừa nói và nghe nhầm đoạn hội thoại.
3.6. Gây mất tập trung
Người đeo tai nghe thường bị mất tập trung không để ý đến những gì xảy ra xung quanh do chỉ mải nghe vào những âm thanh phát ra từ tai nghe. Khiến họ luôn trong trạng thái thiếu tỉnh táo, bị phân tâm, điều này đặc biệt nguy hiểm với những người đang lái xe. Đôi lúc trong công việc cũng khiến bạn bị sao nhãng, khó có thể tập trung suy nghĩ, đưa ra những ý tưởng tốt nhất.
3.7. Đau trong tai
Có rất nhiều lý do khiến bạn bị đau tai do đeo tai nghe như tai nghe quá lớn, quá nhỏ hoặc quá chật có thể gây áp lực quá mức lên tai ngoài, hay loa tai. Áp lực có thể chèn ép quá mức vào sụn nhạy cảm của loa tai, gây khó chịu. Đeo tai nghe quá chật có thể gây nứt da, dẫn đến ngứa, chảy máu; cơn đau có thể do tiếp xúc với âm thanh lớn trên 85dB liên tục khiến đau tai và ù tai ngay lập tức hoặc biến chứng sau này, với những tiếng ồn ở đầu như ù tai, vo ve hoặc vo ve trong tai.
Một số lưu ý dùng tai nghe đúng cách để bảo vệ thính lực:
- Giảm thời gian đeo tai nghe: Giảm mức âm thanh xuống còn 60% hoặc nhỏ hơn âm lượng tối đa và đeo thiết bị mỗi lần một giờ hoặc ít hơn.
- Điều chỉnh tai nghe để giảm áp lực lên tai của bạn
- Tháo tai nghe hoặc nút tai trong thời gian dài, để giảm thiểu tình trạng mất thính lực
- Tránh đeo tai nghe hoặc nút tai trong nhiều giờ liền, thay vào đó hãy nghỉ giải lao thường xuyên
- Đảm bảo âm lượng đã ở cài đặt thấp nhất trước khi bật nguồn âm thanh hoặc đeo tai nghe hoặc tai nghe
- Đảm bảo vệ sinh tai nghe sạch sẽ trước khi đeo mỗi khi bạn đeo
- Lau sạch thiết bị bằng vải khô, không ăn mòn, không xơ
- Sử dụng tai nghe có kích thước, hình thức và thiết kế phù hợp với tai của bạn
- Vệ sinh tai thường xuyên: Để ngăn ngừa ráy tai tích tụ quá nhiều, hãy vệ sinh tai thường xuyên.
Hy vọng với những chia sẻ về ảnh hưởng khi đeo tai nghe nhiều, cũng như một số lưu ý đeo tai nghe đúng cách mà Maytrothinhnhatban.com đề cập ở trên, sẽ giúp bạn tự tin sử dụng thiết bị thông minh nhất để có những giây phút trải nghiệm tuyệt vời mà vẫn bảo vệ được sức khoẻ cho đôi tai của mình.